Հայաստանի ազատագրման
ծրագրերը
Հակոբ Ջուղայեցին 1677 թվականին գաղտնի ժողով է գումարվում Էջմիածնում,
որտեղ որոշում է օգնություն խնդրել Եվրոպայից, նա ցանկանում էր համագործակցել Եվրոպական
որևիցե երկրի հետ։
Իսրայել Օրին հայտնի է իր «Պֆալցիան ծրագիր»-ով։ Այն բաղկացած
էր 36 կետից, որտեղ առաջարկվում էին պարսիկներին Հայաստանից վտարելու հնարավոր միջոցները։
Նախատեսվում էր նաև ազատագրական շարժման մեջ ընդգրկել նաև օսմանյան լծի տակ գտնվող
Արևմտյան Հայաստանը։ Նա ծրագիրը ներայացնում է Պֆալցի գահակալ Հովնան Վիլհելմին և նա
հավանություն է տալիս։
Ինչ որ աղբյուրում չկար նշված Դավիթ բեկի ծրգաիրը, բայց իմ պատկերացումներ
ծրագիրը հետևյալն էր։ Լինել վստահ, հավատան իրենք իրենց ուժերին, կռվեն մինչև վերջ,
չհանձնվեն, կախված չլինեն ինչ-որ երկրից կամ մարդուց, գործեն վստահ, խելացի, մտածված։
Եվ ամեն գնով կարողանան ազատագրել իրենց հայրենիքն ու իրենց ժողովրդին։
Հովսեփ Էմինը 1761 թվականին Ռուսաստանի վարչապետ Վորոնցովին
է ներկայացնում Հ-ի ազատագրման իր ծրագիրը։ Նա մտադիր էր դաշնակցել վրաց Հերակլ 2-րդ
թագավորի հետ և պայքարել թուրքերի դեմ։ Վորոնցովը համաձայնվում է և նրան ուղարկում
Վրաստան, Հերակլ 2-րդը նույնպես համաձայնվում է նրան ընդառաջել։
1769 թվականի հունիսին աստրախանի մեծահարուստ Մովսես Սարաֆյանը Ռուսաստանին է ներկայացնում Հ-ի
ազատագրման իր ծրագիրը, որի համաձայն պետք է Ռ-ում կազմվեր կամավորների զորաջոկատ և
ուղարկել Վրաստան։
Ամփոփելով ասեմ որ բոլոր ծրագրերը գրեթե նույնն էին բացի Դավի
բեկի ծրագրից։ Բոլորի ծրագրեը հետապնդում էին օգնություն Վրաստանից ու Ռուսաստանից,
դա ելնում էր նրանից, որ առաջնորդները վստահ չէին իրնեց ուժեր վրա ու համախմբվածության
մեջ, դրա համար միշտ փորձում էին խնդիրը լուծել որևէ երկրի օգնությամբ միայն։ Սա այն
ընդհանուր բանն էր, որը կար բոլոր ծրագրերի միջև։
Այլ էր Դավիթ բեկի ծրագիրը։ Նա այնքան խելացի ու մտածված քայլել
գործեց, որ կարողացավ միավորել հայկական ուժերը, նրանց մեջ սերմանել հավատ որ իրենք
հույսներն դնեն իրենց վրա և պայքարեն թշնամու դեմ։ Նա բացի այն, որ կարողացավ միավորել
հայկական ուժերը, կարողացավ առանց որևէ երկրից օգնություն խնդրելու ազատագրել մեր երկիրը
և ստեղծել պետականություն, որը չկարողացան անել անգամ այն առաջորդները որոնք բացի հայկական
բանակից, օգնության էին կաչնել նաև վրաստանի բանակին։ Այսպիսով աշխատեց միայն Դավիթ
բեկի ծրագիրը, ով կարողացավ ամբողջությամբ ազատագրել Հայաստանը։
Комментариев нет:
Отправить комментарий